De oertijd van Kraftwerk
Veertien jaar geleden beloofde ik, in aflevering 7 van de Augias podcast, dat ik terug zou komen op de eerste LP van Kraftwerk. Die staat bij mij in de kast. Het blijkt overigens de derde te zijn. Tijd om mijn belofte eindelijk gestand te doen.

Zilverkleurige LP-hoes uit de serie “prospective 21e siècle”. Serieuze electronische muziek uit de openbare discotheek.
Heden ten dage kennen we Kraftwerk van ritmische robotpop, techno of hoe je het ook wilt noemen. De eerste drie albums van deze groep waren heel anders van karakter, Kraftwerk lijkt daar niet aan herinnerd te willen worden, en oprichter Florian Schneider zegt erover dat het “archeologie” is. Die drie platen zijn ook nooit opnieuw uitgebracht op CD, waardoor ze vrij onbekend zijn gebleven.
In deze podcast laat ik in vijf minuten die hele derde LP horen, en het is duidelijk dat de nummers een overgang zijn tussen de serieuze ‘klassieke’ elektronische muziek van componisten als Luciano Berio en Mauricio Kagel, Pierry Henry en Stockhausen, en de dansbare popmuziek. Die serieuze muziek kende ik uit de platenbieb, en alleen de zilverkleurige hoezen waren al een reden om die platen eens te lenen.
In 1973 hoorde ik iets van Kraftwerk op de radio. In de platenwinkel stond maar eeen LP van hen: Ralph Und Florian, genoemd naar de twee leden waaruit de band in 1973 bestond. Emil Schult verleende assistentie, de producer was Conrad Plank.
Achteraf, ruim 45 jaar later, blijkt dit album de schakel te zijn tussen de half-akoestische, lyrische ‘musique concrète’ uit de begintijd van Kraftwerk, en de ritmiek die met Autobahn zijn intrede deed en nooit meer wegging uit de sound van deze muziekpioniers.
Ik zal ‘m niet vaak meer draaien, maar ik bewaar deze LP natuurlijk wel.
P.S. Wat heeft Augias toch met ‘veertien’? Dit: Blogpost over Augias en het getal 14
Shownotes
Muziek die je hoort in deze podzending:
The Wikipedia Song (https://youtu.be/NhoIBGirMPA), using music by Silence, a track called Plume from the album Encre (https://youtu.be/uRJNY1n48PY)
Mauricio Kagel – Transición (https://youtu.be/bqGobBhbSlg)
Kraftwerk – Ralph und Florian. LP. Philips, 1973. Fragmenten van: Elektrisches Roulette, Tongebirge, Kristallo, Heimatklänge, Tanzmusik, Ananas Symphonie.
Muziek en het Bauhaus
(zes minuten)
Honderd jaar geleden werd in de Duitse stad Weimar het Bauhaus opgericht. Het Bauhaus was een soort kunstacademie. Al kort na de oprichting werd het een broedplaats voor het modernisme. Het heeft maar veertien jaar bestaan, van 1919 tot 1933. Tot op de dag van vandaag heeft het Bauhaus invloed op moderne architectuur en design.
Een tentoonstelling in Museum Boijmans-Van Beuningen in Rotterdam geeft een beeld van de geschiedenis van het Bauhaus (nog te zien tot 26 mei 2019). Maar welk geluid hoort er bij dat beeld? In de tentoonstelling zijn filmbeelden te zien van een ballet van Oskar Schlemmer met muziek van de componist Paul Hindemith. En Bauhaus-onruststoker Theo van Doesburg schreef dat hij waardering had voor Arnold Schönberg.
In deze podcast van vijf minuten (plus eentje) luisteren we of er hedendaagse echo’s zijn van geluiden uit de Bauhaustijd.
Al zijn het maar korte stukjes die we horen, het is niet altijd gemakkelijke muziek die voorbijkomt in de editie van vandaag – aflevering 40, overigens. Zoals Theo van Doesburg schreef:
“het muzikaal gevoel
van hen die in de muziek het melodische welbehagen zoeken,
komt met de moderne muziek in botsing”
We horen korte fragmenten van:
- Paul Hindemith – Suite voor mechanisch orgel 42.2; muziek voor Triadisches Ballet van Oskar Schlemmer (1926)
- Bauhaus Kapelle 2012 – Schönes Wetter heute (Youtube)
- Paul Hindemith – Sonate fur Querflaute und Klavier (1936)
- Tour de France – Kraftwerk (1983/1999)
- Oskar Schönberg – Mondestrunken, uit Pierrot Lunaire (1912)
- Nina Hagen Band – Naturträume (1978)
Jetzt geht’s los
Midden jaren zeventig v.d.v.e. kreeg de popmuziek een Duitse elektroshock. De heren van Kraftwerk, toen nog met Wolfgang Flur, staken de stekker erin en hun muziek sprak mij meteen aan. Dat ze ook nog de radio tot thema verhieven, vond ik helemaal innemend. In een latere versie van Radio-activity toonden ze ook nog een stralend besef van politieke correctheid.
Verder hoor je een stukje Triumvirat, de Duitse Emerson, Lake & Palmer. Mit herzlichem Dank.
Luister:(4’50”)